venres, 12 de febreiro de 2010

Acentuación diacrítica

En galego distínguense pares de palabras polo acento. Nalgúns casos trátase de palabras que se distinguen por teren vogal aberta ou pechada (ven ~ vén), onde normalmente se acentúa o par coa vogal aberta. 

Noutros casos distínguese unha palabra tónica doutra átona.

A listaxe de uso do acento diacrítico en galego é a seguinte:

  1. á (a + a artigo; subst.)    a (artigo; pron.; prep.)
  2. ás (a + as artigo; subst.) as (artigo; pron.)
  3. bóla (‘esfera’) bola (peza de pan)
  4. cá (ca + a)ca (conx.)
  5.  cás (ca + as)    cas (prep.)
  6. chá (‘plana’)   cha (che + a)
  7. chás (‘planas’) chas (che + as)
  8. có (ca + o)      co (con + o)
  9. cómpre (‘é mester’) compre (‘merque’)
  10. cómpren (‘son mester’) compren (‘merquen’)
  11. cós (ca + os; subst.)   cos (con + os)
  12. dá (pres. e imp. de dar)   da (de + a)
  13. dás (pres. de dar)   das (de + as)
  14. dó (‘compaixón’)    do (de + o)
  15. é (pres. de ser)   e (conx.)
  16. fóra (adv.)   fora (antepret. de ser e ir)
  17. má (‘ruín’)   ma (me + a)
  18. máis (adv. e pron.)   mais (conx.)
  19. más (‘ruíns’) mas (me + as)
  20. nó (subst.)    no (en + o)
  21. nós (pron. tónico; pl. de nó) nos (pron.átono; en + os)
  22. óso (do corpo)    oso (animal)
  23. pé (parte do corpo)   pe (letra)
  24. póla (‘rama’) pola (‘galiña’; por + a)
  25. pór ("poñer") por (prep.)
  26. présa ("apuro") presa ("prendida"; "presada")
  27. sé ("sede eclesiástica"; imp. de ser) se (conx.; pron.)
  28. só (adv. e adx.)  so (prep.)
  29. té ("infusión")    te (pron.; letra)
  30. vén (pres. de vir) ven (pres. de ver; imp. de vir)
  31. vés (pres. de vir) ves (pres. de ver)
  32. vós (pron. tónico) vos (pron. átono)

Ningún comentario: