xoves, 10 de novembro de 2011

De 'lavádesvos' e 'lavádevos'

Os verbos promonominais co clítico posposto poden presentar algúns problemas no tocante á súa conxugación nas 1PP e 2PP por teren formas diferentes en indicativo e imperativo en certos casos.

Na 1PP o -s da desinencia desaparece sempre cando se engade o clítico nos:

1PP de LAVARSE / ERGUERSE /  DESPEDIRSE
  • lavámonos / erguémonos / despedímonos (pres. indicativo)
  • lavémonos / ergámonos / despidámonos (imperat.)

En troques, coa 2PP si hai diferenzas. En presente de indicativo, a desinencia verbal mantén o seu -s antes de vos:

2PP de LAVARSE / ERGUERSE /  DESPEDIRSE
  • lavádesvos / erguédesvos / despedídesvos

Mais non ten -s no imperativo, porque de feito non ten -s tamén sen clítico (vgr.: lavade > lavádevos)

2PP de LAVARSE / ERGUERSE /  DESPEDIRSE
  • lavádevos / erguédevos / despedídevos

O cadro resumo (só na primeira conxugación) é así:

              forma non pronominal                   forma pronominal
1PP ind.               lavamos                                lavámonos
1PP imp.              lavemos                                lavémonos
2PP ind.               lavades                                 lavádesvos
2PP imp.              lavade                                   lavádevos

sábado, 5 de novembro de 2011

De '-cibir'

En galego existe unha familia de verbos rematados en -cibir, onde toda a familia teñen esta terminación (en español tamén case todos, agás algunha excepción), mais que presentan -ceber en portugués. A lista nas tres linguas é así (PT, GL, ES)


PT
GL
ES
receber
recibir
recibir
conceber
concibir
concebir
perceber
percibir
percibir
aperceber
apercibir
apercibir


Convén atender que en galego se di concibir, mentres en español, é concebir.

De 'correr' e derivados

O verbo correr presenta en galego unha serie de derivados que ás veces son mal empregrados por mor da influencia do español. Esta é a lista de formas correctas en galego confrontadas coas castelás

recorrer >< recurrir
percorrer >< recorrer
ocorrer >< ocurrir
incorrer >< incurrir
escorrer >< escurrir


Como se ve, ao castelán recorrer é en galego percorrer, porque o galego recorrer é o castelán recurrir.

As formas castelás están construídas sobre a forma latina orixinal, mentres que as galegas están construídas sobre correr directamente.