A clivaxe

A clivaxe é un procedemento para pór en destaque unha función dunha frase simple a través dun proceso en que a frase se torna composta coa axuda dunha estrutura de relativo e o verbo copulativo ser. Desta maneira, unha frase simple como:

(1)   A Maruxa comprou sardiñas no mercado

pode ser enfatizada grazas á clivaxe nos seus tres elementos principais: o suxeito, o obxecto e o adxunto (neste caso un locativo). Deste xeito, poderíamos clivar o suxeito así:

(2)   Foi/é a Maruxa que(n) comprou sardiñas no mercado

(3)   A Maruxa é/foi que(n) comprou sardiñas no mercado

(4)   Quen comprou sardiñas no mercado foi/é a Maruxa

Por outro lado, se o que queremos é clivar o obxecto:

(5)   Foron/son sardiñas o que a Maruxa comprou no mercado

(6)   Sardiñas é/foi o que a Maruxa comprou no mercado

(7)   O que a Maruxa comprou no mercado foron/son sardiñas

Finalmente, a clivaxe do adxunto sería:

(8)   Foi/é no mercado que/onde a Maruxa comprou o peixe.

(9)   No mercado foi/é onde/que a Maruxa comprou o peixe.

(10)    Onde a Maruxa comprou o peixe é/foi no mercado

Con todo, como se observou anteriormente, existe máis dun modo de clivar oracións, hai varios modelos, que son as que tentaremos desenvolver aquí. 

Se aplicarmos ao galego as normas portuguesas de clivaxe, cando este proceso afecta ao obxecto e ao adxunto (mais nunca ao suxeito, encontraríamos aínda dúas hipóteses):

(11)   A Maruxa comprou na feira é sardiñas (feita sobre 7.)

(12)     A Maruxa comprou o peixe é no mercado (feita sobre 10.)

Nestes dous últimos exemplos, o que se fixo foi omitir os relatores. Trátase de construcións comúns en portugués que non se escoitan no galego falado.