Uso de "haber" e "ter" como auxiliares

HABER (1)

 

O verbo haber ten un uso moi limitado en galego, ao contrario do que acontece noutras linguas románicas.

En primeiro lugar, non é verbo auxiliar de formación de tempos compostos como en castelán. Non se di por tanto *hei visto, *has cantado.

En segundo lugar, haber emprégase para construír dous tipos de estruturas:

1. Para expresar consellos  (en tempo condicional):

• Haberías lavar o auto máis a miúdo, porque xa nin se sabe de que cor é.

2. Para expresar obrigas leves (normalmente en presente de indicativo)

• Heiche dar o enderezo do meu curmán
• Has ler o último artigo dese xornalista, non ten desperdicio.

HABER (2)

O haber impersoal só se usa, como nas máis das linguas románicas, na terceira persoa do singular e é invariábel, sendo a súa forma no presente de indicativo: hai.

O haber impersoal úsase en galego para indicar:

1. A existencia, presenza ou estadía:

• Hai catro ovos no frigo aínda.
• Había vinte persoas na fila diante de min.
• Houbo un tempo en que estas cousas non pasaban.

2. En expresións temporais (no canto de *fai) que é unha forma tomada do castelán:

• Hai anos que non sei nada del.
• Non as vexo desde hai cinco meses.

TER

Como verbo ordinario, é o verbo normal de posesión. Alén diso, ten uns usos auxiliares que imos enumerar a seguir:

1. Como parte dunha locución que adoita expresar hábitos pasados ou accións moi repetidos no pasado.

• Meu pai ten pescado neste peirao toda a súa vida até que xa non puido vir a pé.
• Téñoche dito mil veces que non berres.

2. Como modal temporal, úsase normalmente na forma non finita (infinitivo)

•  Despois de ter casado cinco veces, aínda quere repetir (porén tamén é correcto: despois de casar cinco veces...)

3. Nas chamadas cláusulas condicionais imposíbeis (tipo III):

• Se eu tivese esmagado o auto, non estaría agora aquí.
• Se os turcos non tivesen ocupado Istambul, hoxe falaríase grego alí.

O galego, porén, prefire o uso das formas simples. En moitos casos onde outras linguas usarían formas compostas, o galego preferirá as simples. Aínda así, si existe un uso de ter como verbo auxiliar dos tempos compostos..