Alomorfos da 3P: 'o, a, os, as'

En galego, os clíticos da terceira persoa acusativo presentan diver-sas formas segundo o contexto en que se atopen.

Falamos daquela dun mesmo morfema que toma diferentes formas, o cal é coñecido co nome de alomorfo.

Obsérvense as formas que toma o nos seguintes exemplos:

• O pan véndeo na praza.
• O pan vendeuno na praza.
• O pan véndelo na praza

As regras para o uso destes tres alomorfos son máis sinxelas do que parece:

1. Próclise:

– Úsase sempre a primeira forma: o, a, os, as. 

• O pan xa o venderon todo

2. Énclise:

– Detrás de vogal e nasal: forma simple

• Véndea
• Cómpraas
• Véxoos
• Cómprano

– Detrás de ditongo: forma con nasal

• Vendeuna
• Comprounas

– Detrás de /-r/ ou /-s/, forma con lateral, mais os fonemas anteriores fican absorbidos, isto é:

• Cantas o > cántalo
• Entender o > enténdelo

Isto hase entender a través de formas arcaicas, algunha delas aínda conservadas no galego eonaviego, que representan estadios anteriores da lingua:

• Entendes-lo (eon.) > enténdelo
• Entender-lo > entendelo