mércores, 15 de setembro de 2010

Conectores sintácticos: estrutura, presenza e ausencia

Non pretendemos agora dar toda a lista de conectores do galego, mas simplemente atender para a súa estrutura básica.

O conector máis frecuente é que. Con todo, é bo acostumarse ao uso do termo complementador, habitual na gramática xerativa.

Por veces rexe indicativo (nomeadamente cos verbos de dicción e pensamento en afirmativo):
  • Dixo que anda moi ocupado ultimamente
  • Penso que niso non tes razón ningunha
  • Afirmou que naquel día el estaba no seu gabinete a traballar.

Noutras ocasións rexe conxuntivo ou subxuntivo:
  • Espero que teñas mellor sorte na próxima vez
  • Queren que traballemos aínda máis horas
  • Pediunos que lle trouxésemos un recordo da nosa viaxe.

O que pode combinarse con preposicións, formando daquela conectores máis complexos:
  • Heicho dicir máis claro para que o entendas
  • Desde que marcharon, isto está moi baleiro


Ora ben, é ben frecuente que o complementador non apareza, en cuxo caso o normal é que se atope unha forma non persoal, nomeadamente o infinitivo, embora a preposición se manteña:
  • Heicho dicir máis claro para o entenderes.
  • Non sei que se gaña con discutirdes.

Existe un tipo de oracións de infinitivo, nomeadamente con valor temporal, introducidas con ao (polo demais, moi frecuentes tamén en portugués e español).                            
  • Ao escollermos unha empresa como esta, escolledes fiúza.
  • Asinaron a súa sentenza de morte ao declararen contra o mafioso.

As outras formas non conxugadas son tamén frecuentes no seu uso sen complementador. Así, as oracións de xerundio úsanse con moita frecuencia con valores temporais ou modais:                       
  • Vindo para acó, atopei o Paco ao pé da túa casa
  • Falando así, non che van entender nada, meu.

É moi común o emprego do xerundio coa preposición en
  • En levantando o solo, apareceron restos arqueolóxicos

Teñen mesmo valor condicional:                
  • Aprendendo esta parte dos contidos, hache bastar para faceres o exame.

As oracións de participio ten un uso máis restrito e é máis propio dun rexistro elevado (por exemplo o equivalente aos ablativos absolutos latinos, moi a miúdo introducidos con unha vez):             
  • (Unha vez) acabada a tarefa, podemos marchar para casa  

Salvo nos casos ditados en riba, o normal é que as cláusulas dependentes vaian introducidas por un complementador.
 

Ningún comentario: